îmaretî bin ’enan le ḧelwanda

ewweł emîr û mu’esîsî em xanedane, emîrî şaznican, ebulfetiḧ miḧemed kuřî ’enane û le 381y h.da damezra. em emîre le dway ḧikûmetêkî bîst sałî, wefatî kird û ebu elşok (ebu elşewq)y kuřî hate cêgey.

nawî ebu elşok, «fars» û leqebîşî «ḧîsameddîn» bû. legeł melîkî ḧesnewîye, tahîr kuřî hîlal duşminayetîyekî koney bû; ke melîk tahîr le ḧepis necatî bû, leşkirî kirde ser ebu elşok û le şeřda ebu elşok şika û birakeşî le naw çû û beşê le mułkî bin ’enan kewte des leşkirî ḧesnewîye. herçende le dway em şeře řêk kewtin û munasebetî sehrîyetîşyan xistewe beynewe, bełam ewendey pê neçû, ebu elşok le piřêkda hełîkutaye ser wiłatanî ḧesnewîye û zewtî kird.

le 414 h.da ’ela’eddewle bin kakoye řûy kirde dînewer û zewtî kird. bełam be nawbijîy muşrîfeddewle le beẍda, ’ela’eddewle desî le dînewer hełgirt û geřayewe hemedan.

le 420da ta’îfe ẍez řûy kirde dînewer; bełam ebulfetḧî kuřî ebu elşok lêyan kewte xo û zorî lê kuştin û be dîlî girtin û le 430 da qirmesîn û wiłatî cîbalî, be tewawî dagîr kird.

ebulfetiḧ be nawî bawkyewe wiłatî dînewerî îdare ekird. beynêk teme’î kirde qełay «bikura» ke be des muhelhelî mamyewe bû. bełam legełya kewte şeřewe û be dîl gîra. le ser eme ebu elşok leşkirî ko kirdewe û çuwe ser muhelhel, bełam lew beyneda be teşwîqî muhelhel ’ela’eddewley kuřî kakoye řûy kirde dînewer û etřafî û girtî û le layekî tirewe surxabî biray ebu elşokîş daqûqay dagîr kird û çek û sîlaḧîşî le kurdî ew nawe sendibû. le ser eme, ebu elşok çuwe beẍda û le celaleddewle yarmetîy dawa kird û legeł ’eskerî beẍdada řûy kirde ḧelwan. muhelhelîş penay birde lay ’ela’eddewle û le ser nesîḧetî ew, çuwe beẍda lay celaleddewle. xulase, be tewesutî beẍda, dû bira řêk kewtin, bełam dîneweryan le dest çû.

ebu elşok le dway em sułḧe, řûy kirde şarezûr û qełay bîrar şahî muḧasere kird. saḧêbî em qełaye ebulqasim bin ’eyaz, be şertî eme ke ebulfetiḧ le ḧepis necat bida, legeł ebu elşokda řêk kewt û ebu elşok geřayewe. bełam muhelhel, ebulfetḧî berneda. le ser eme, ebu elşok řûy kirde samẍan û hemû mułkî muhelhelî dagîr kird. bełam dîsanewe nawbijîker kewte beynewe û dû bira aşt bûnewe.

lem beyneda bû ke îbrahîm yenał biray sułtan tuẍrulî selcûqî, be leşkirêkî zorewe řûy kirde dînewer û em şarey legeł qirmesîn dagîr kird. ebu elşok xoy kutaye ḧelwan, bełam ewêşî pê muḧafeze nekira û le desî çû. naçar be xoy û mał û deste û da’îreyewe çuwe qełay sîrwan.

ebu elşok legeł muhelhel kewte muxaberewe û bo def’î duşminî muşterek, teşwîqî kird û lew beyneda herçend ebulfetiḧ le ḧepsixaneda mird, bełam dîsanewe dû bira řêk kewtin û bo def’î îbrahîm yenał kewtine tedarekewe. lem weqteda surxabî biray, hełîkutaye ser «bendiniçbin» û tałanî kird.

ebu elşok le 437 h.da le qełay sîrwanda emrî xway becê hêna û le dway ew, muhelhel bû be emîr. se’d kuřî ebu elşok xoy kutaye lay îbrahîm yenał û tełebî mułkî bawkî kird. îbrahîm yenał, qirmesînî dabû be bedrî ḧesnewî. muhelhel le 438 h.da hełîkutaye ser bedir û qirmesînî zewt kird û leşkirî îbrahîm yenałîşî şikand. le dway beynêk îbrahîm yenał se’d kuřî ebu elşokî legeł quwetêkî ẍezda narde ser ḧelwan û zewtî kird. bełam ewendey pê neçû muhelhel em şarey sendewe.

se’d beynêk legeł herdû mamîda şeř û heray des pêkird. le netîceda kewte des surxab. kuřî surxab, ebul’esker, le bawkî hełat û be mu’awenetî kurdî ew nawe bawkî esîr kird û nardî bo îbrahîm yenał û em emîrî selcûqîye çawî surxabî hełkołî û se’dî bereła kird û se’dîş ḧelwanî zewt kird.

muhelhel le dway şeřêkî zor legeł ẍezda le 433da çuwe beẍda lay sułtan tuẍrul. em sułtane daqûqa û şarezûr û samẍanî daye û qełay «mahekî»yişî da be surxab û «řadnibîn» be se’d.

le dway emeş, şeř û şor le beynî se’d û muhelhelda her dewamî kird û nîhayet muhelhel kewte des se’d û se’d tewesutî sułtan tuẍrulî řed kirdewe û le ser eme, bedrî muhelhelî be leşkirêkewe hate ser (446) û memleketekey le des çû, îmaretî benî ’enanîşî neqłî meqberey tarîx kird (mir’at ali’bir, ciłdî 7, li 374- 380).