kurdî bilûcistan û hindistan û efẍanistan

le bilûcistanda ’eşa’îrî biraxoy hemûy ya beşêkî zorî be kurd danrawe. em ’eşîrete zore û beşî gewrey le bilûcistandaye, merkezekey şarî «îẍ»e, ḧidûdî şîmalî «kanta»ye û be ser «kilat»da ta «las bela» eçê û bem terḧe dirêjayî mentîqekey nizîk 250 mîle. esasen dû beş û pênc firqeye: beşêkî «serawan biraxoy serû» û ewî tirî «cahlawan biraxoy xwarû»e; firqekanî: kam‌beranî, mîrwanî, gurkinarî, şumalanî, qelenderyanîye.

înisqilopedyay îslam (ciłdî 1, lapeře 630) be’zê îzaḧat derḧeq bem ’eşîrete eda û ełê: biraxoy wekû bilûc řîwayet ekirê ke le teřef ḧelebewe hatuwe. waqî’en řenge le ẍerbewe hatbine em wiłate, û řenge emane esłî «koç» be me’na «geřok»e. îdrîsî îdî’a eka ke emaneş new’e kurdêkin. waqî’en ebînrê ke nawî meşhûrî hemû «biraxoy» le «las bela»da «kurdigelî»ye û be gwêrey eme mumkîne însan biłê ke esłî em ’eşayre kurdî ẍerbî êranin û lewêwe bo bilûcistan hatûn. mîqdarî nifûsî biraxoy bilûcistan nizîkî 300000 kese.

le hindistan, le wiłatî «sind»yişda le ’eşîretî biraxoy 48108 kesî heye. (înisqilopedyay îslam)

musteşrîq tedesqu le beynî qewmî bilûc û kurdîşda be’zê munasebet û řewabtî keşif kirduwe (înisqilopedyay îslam, ciłdî 2). be gwêrey şerefname le efẍanistanewe be’zê ’eşayrî zengene bo bilûcistan hatuwe. be gwêrey eme ebê le efẍanistanîşda kurd bibê. zaten «murẍenistîrin»yiş ełê: muḧtemele le teřef ẍerbî «herat»da be’zê ehalî kurdizman bibê. bo peyakirdinî fikirêkî ’imûmî derḧeq wez’yet û biławîy kurd lazme temaşay «xerîtey qewmî kurd» bikirê ke le nîhayetî em ciłdedaye.

be gwêrey em îzaḧate řenge nifûsî ’imûmîy kurd eme bê: