cyawazîy nêwan ḧafiz û nalî

selamî germ û guřî ême pêşkeş begwêgrî behestî bernamey tapo.

hîwadarîn serberz û bextyar bijîn. êsta le seretay bernamekeda gwê bigirin bo parçe hełbestêkî mamosta nalî:

nalî, mamostay berzî edebî kurd, řeng û berubûy şî’rekanî le şwêneware benirxekanî ḧafiz eçê. tenya cyawazîyek le nêwan em dû şa’îreda berçaw ekewê, tamêkî sofyane û ’arfaneye ke le şî’rekanî xwacey şîraza heye, le beramberewe nalî zyatir xoy dawete řazandinewey řwałet û hênanî senay’î lefzî û belêkdaneweyekî tir nalî le barî te’bîr û hełbijardinî îsti’are û teşbîhat, le sebkî hîndî nizîke. bo nimûne watey sofî le zibanî ḧafza em ademîzade ser û pirç ałoze fêłbaze nîye ke nalî basî eka, bełku însanêke gahê sereřoy dozînewey řazî hestîye û zemanêkî tir şwêngirtûy řêw şwênî qubûlkirawî serdemî xoyetî û gwê le mistî şêx û pîr, bełam le hîç katêka çeşnî ew sofîye ke nalî lew şî’raney sereweda basî eka nizim nabê û beçawî sûk temaşa nakirê. ḧafiz ełê:

hełbest le serdemî ḧafzîşa xoparêzî bedro û xwanasî bo firîwî xełk buwe, bełam şa’îrî gewrey şîraz em taqme besofî naw naba, gahêk beqazî, carêk muḧtesîb û şeḧne û daroẍe û zemanê benawêkî tir eyangirête ber tîrî tane û twanc. nalî xawenî îd’olojî û mekteb û felsefeyekî taybet nîye ke le sertaserî dîwanekeya şwênî em biřwa aynîy û komełayetîyey girtibê. carêk şî’rekanî lîrîk û ẍenayîye, gahêk tîpîk û ḧîmasî, zemanêkîş ekewête serbarî şî’rî gel. le katêka ḧafiz behîç barê xoy le karî gelî û nasyonalîstî negeyanduwe. le serdemî ḧafza enteřnasyo nalîstêkî komełayetî û ḧiqûqî beser hemû wiłate îslamîyekanda fermanřewa bû û le řwangey zanyarî û exlaqewe wiłatanî îslamî zor beyekewe bestiraw û le yek nizîk bûn.

le tewawî şwênewarekanî serdemî pêş ḧafiz wek dîwanî nasir xusrew, ebul’elay mu’errî û mewlana der’ekewê ke mebestêk benawî gel nehatote naw şî’rewe. tenya zamêk ke leşî komełî îslamî azar dabê bote hoy bizwandinî hestî şa’îrî barhatûy ferheng û zanyarî îslam. tenya xû û rewişt û řêga û şwênêk bexrap dirawete qełem ke legeł řewştî pesnidikirawî îslamîya nehatbêtewe. hełbet řewştî îslamî le řwangey felasefe û feqîhanda cyawazî heye û herkam belêkdanewey xoyan řwanîwyanete ser em řewşte. ḧafzî xawen meşrebî felsefî, tenya řwałet û têkułî mebesteke nabînê û benaxya eçête xwarewe û le katêka têkuł peristî řwałet bîn gîrodey zahîre. ḧafiz ełê:

ya efermuwê:

ebînîn ke sikałay ḧafiz lemeye ke ayîn û xû û řewştî baş gořawe û ew kesane wa’ebê cêgay çawlêkerî û pendwergirtnî xełk bin, xoyan hełeřewtî serşêwênin.

le cêgayekî tirîşa efermuwê:

şa’îrêkî tirî farsîş xefetî xoy lem hemû xirape û nizmîye ke le komeła berçaw ekewê, bem çeşne der’ebřê û bêzarî enwênê le xełkî cîhan:

hełbet beramber kirdinî nalî û ḧafiz katêkî herawtirî ewê. bełam le xwêndinewey şwênewarekanî ew dû şa’îre û le nawerokî ẍenayî şwênewarekanyan der’ekewê ke le yekçûn û le yek nizîkî le nêwanyana zore. lêreda gutnî mebestêk belay minewe zor pêwîste û řenge bikirê esił û payeyekî komełayetî leser dabnirê. mebesteke emeye ke paş şêwey ’êřaqî, şêwey hîndî le êrana peyda ebê û le ewrupa le dway şêwey řomantêkda şêwey sûrê’alîsim û sembolîsim baw ebê ezanîn ke şêwey hîndî bem hemû pêç û qemç û mînyatorî řwałetewe ke heyetî zor le şêwey sembolîkî ewrupa eçê. min lam waye hem êran û hem le ewrupa katê hunermend û şa’îr diłsard ebê le gêřanewey ew şite wa le pêşa hebû û me’yûs ebê lewe ke ew şite wa diłxiwazyetî daybimezrênê; naçar dan be şiksitî xoya enê û terîq ebê û pał eda betaqmî kemayetî bê derbestewe. le ewrupa şa’îr hest eka ew şite wa bo damezrandinî têkoşa, wate burjiwazî, zor le řwangey dadgerîyewe cyawazî nîye legeł fê’odalîsim û le êrana katê řêkupêkî û birayetî îslamî eşêwê û şa’îr beçawî xoy nizmî û çepełî peregrî komełayetî ebînê û hîçîşî le des naye her dûk me’yûs ebin. ew şwên sembolîsim ekewê û le twêy tarada bûkî wate û mefhûm eşarêtewe; em des eka beřazandinewey řwałetî xanûbereyek benawî hunerî şî’rî ke naw mał û jûr û hodekanî hîçyan têda nemawe.

ta bernamey dahatû bexwatan espêrîn. em kate û hemû katêkî tirî jyantan şad.