dir bab xilqit adim ’ilîh alsilam û waq’at aw gwîd
From the Book:
Rewzetul Sefa
By:
Mirza Ebdilqadir Paweyi (1850-1910)
9 minutes
512 views
karsaz karan dehnidey bê bak
meyl kerd ademî bisazo ce xak
bibo we babay enbyahan gişt
we baqî mexlûq zumrey zîba û zişt
ferma mîka’îl to wêt řahî ber
şo we ser zemîn miştê xak bawer
«ḧisb aliḧkimArabic» zat danay bêhterîn
mîka’îl yawa we řûy serzemîn
watiş xalqit xakiş zerûren
pêm bider meşûn menziłim dûren
cew pey miştê xak ce to mewazû
bew xake cestey adem mesazû
zemîn da cwaw, wat xakim nyen
axir bin canîç her wey tewr byen
dît we me’sîyet çêş ama pêşan
xuđawend sed car ẍezeb gêrit lêşan
nutfey ademîç we nafermanî
muqesêr meban çûn qewm canî
minîç çenîşan we çar û naçar
mebo bisozûn we şerarey nar
serfenezer ker to cey sefa û seyr
tozê xak nyen weş amay we xeyr
mîka’îl lwa we yek nîm nefes
ta şî we ḧizûr baregay eqdes
’erzey ser zemîn wate ḧerf řeq
’erz kerd be cenab mewcûd mutłeq
êsrafîl we ḧukim «rib al’almînArabic»
ew hem řû nya we řûy serzemîn
wat «ḧisb alfirmanArabic» danay kar sazen
we qedir êmkan xakim nyazen
zemîn cwab kerd wat xakim nyen
ce mexlûq bed ’ezabim dyen
hem pey êsrafîl çenî cibre’îl
hîç nebî meyser we emir celîl
ewan hem eḧwał, watey ser zemîn
’erz kerdin ce lay «rib al’almînArabic»
baz hem êzra’îl ferd tenyay tak
we te’cîl kyast we zemîn pey xak
qabêz wat zemîn menzûrit çêşen
zemîn û zeman, ḧeq sun’ wêşen
eger meyliş bo gerdinay gerdûn
mekerot we aw we bê çend û çûn
zemîn wat qabêz ḧêkayet dûren
«ئاەمەنْtu byalilّehArabic» xuđa ẍeyûren
to wêt muxtarî we emir dawer
ce her enwa’ê mawerî bawer
qabêz dest kêşa çûn birêqey berq
ce qaf ta we qaf, ce ẍerb ta we şerq
ce řûy dinya geşt be ’izê xak awerd
sewz û sifîd û sya û surx û zerd
berdiş we ḧizûr bînayî çawan
şay «kisîr allitifArabic» kerem firawan
we qewł naqił, řawî ba wefa
wey tewr neqiłş kerd «ruzة alsifaArabic»
ce xaken adem esił û bunyadiş
xuđa cibre’îl kerd we ustadiş
ferma se’î ker we arezûy dił
we aw tahêr bisazeş we gił
cibre’îl xêra we ḧukim dawer
selam kerd we xak şay «abwalbişirArabic»
saznaş we gił, we aw zułał
puxtiş kerd çûn sîm tawîdey dû qał
lûlş kerd wêney lûley misqałî
kerdiş we qałb ser û bin xałî
meḧfel da we nem «ma’ alurdArabic» ewe
we bay ’etir amîz wişkiş kerdewe
henî cew demda ta ke pansed sał
her new cage mend, çûn kûpey betał
’ezazîl her weqit çemş mekewt pêş
xende mekerd pêş, naxun međa lêş
mewat î qałb giłîney gił kêş
ferda mebo çêş, mewcûd bibo lêş?
xwelasey kelam, we’diş şî we ser
yawa we mewqi’, wađey dadger
xuđawend we lutif la êntêhay wêş
we yed qudret şehnişayî wêş
roḧ kerd ne qałb, cenab adem
ama we hestî, berşî ce ’edem
’eqił û nefis û dił, şî ne derûnş
goşt û post û hûn, ta we naxûnş
ferq û dest û pa, e’zaş gişt temam
axêz kerd adem «’ilîh alsilamArabic»
be dił bawerş we zat ḧeq kerd
be tay bê hemtaş şehadet awerd
êblîs cew demda xeylê bizurg bê
her çend mezaciş mezac gurg bê
çûn qewł seḧîḧ «ki’b alaxbarArabic»en
me’nî ’ezazîl îseyç dyaren
’ezazîl ye’nî saḧêb ’êzzet bê
ce baregay ḧeq peř mekiremet bê
heftad hezar sał xuđa çûn yek şew
xezêney beheşt gişt siperd be ew
hem heşt hezar sał gewrey pakan bê
ustad tedrîs melayekan bê
hezar sał tewaf dewr ’erşiş kerd
hezar sał te’lîm ehil ferşiş kerd
penca hezar sał hem ce keywan bê
gewre řoḧanî keřûbyan bê
êsim e’zemş daym ne dił bê
nyaziş yek yek temam ḧasił bê
ta ew řo qeyîwim, qedîm me’bûd
adem ce ’edem awerd be wicûd
emcar emirş kerd padşay bê ’eyb
we muqeřêban, meḧreman ẍeyb
we emir san’ danay «lim yizilArabic»
cew dima hem nûr mustefay mursel
xêza ce beheşt we eweł qedem
şî ne beyn dûş cenab adem
dîsan hem we lutif danay keremdar
ce pêşanî pak adem gêrit qerar
keřubî temam we şadmanî
ḧamlan ’erş zumrey řoḧanî
girdîn we yek car, gişt we yek qedem
sucde berdişan yekser we adem
ferma we êblîs dehnidey dawer
toyç hem sucde ber we «abwalbişirArabic»
şeytan kêbirş kerd ce gumřahî wêş
nelexşa ne ca, nekerdiş endêş
watiş min ce nar, ew ce xak byen
sucdey min we ew munasêb nyen
axir danayîş bî be nadanî
meḧrûm bî ce feził zat subḧanî
yekser şêwna bazař şewqiş
bî be tekebbur, sermayey tewqiş
cefa û cewr û řenc ’ebes berdenş
bî be le’in tewq şî ne gerdenş
qapî hêdayet beheşt lêş jinya
namey beđnamîş ce eflak winya
carê ba le’în ’edûy kîne kêş
her teqeş beyo çenî tewq wêş
xuđa we adem meyl ham cifit kerd
ḧewa ce lay çep adem ber awerd
’eqdiş kerd ce ’erş, ’eşqiş da pêşan
meşẍûł bîn we ’eyş diłwazî wêşan
we emir bêçûn tenyay lamekan
her dû daxił bîn we řewzey řêzwan
poşan we bała faxrey beheşt
çenî firîştan mekerdin guł geşt
ḧeq ferma êwem sirişten we pak
’adî meken nefis be xurd û xwerak
nefis hewes nak neđaro qabil
yek dane gendum neken tenawil
berz nebo seđay bê mecazîtan
şeytan ce naga neđo bazîtan
berşo ce latan heway nefsanî
bibin we fêrqey ehil řoḧanî
watşan bełê «amna sedeqْArabic»
mutî’în we qeti’ emir řezay ḧeq
cew dima şeytan ḧesed berd lêşan
kewt ne pel û pay bedî perêşan
tawus ke qapçî qap beheşt bê
ser ta paş we nûr gişt muneqqeş bê
şeytan şî we laş we ḧîlesazî
we yek dû efsûn tawus da bazî
wêş kerd we xerdel, tawus we mênqar
wistiş we beheşt e’lay kes nedar
ta şî guzergay adem gêrit we cext
dest kerd we zarî şûm naşenext
adem yawa pêş wat ey řîş sifîd
geđay endûhbar ce wêt na’umîd
pey çêş mekerî feryad û zarî
pey kê menałî we derd karî
watiş pey êwe derdim karîyen
hûnaw ce dîđem çûn seyl carîyen
ney cay diłguşa, baẍçey beheşte
cey qesir cawîd, ’enber sirişte
be namuradî sub mewanatan
xak dehir dûn mebo we catan
adem şinasa, watiş ey le’în
to bişo pey wêt biker zarî û şîn
we tewq le’net her giriftar bay
ta «qam alqyamArabic» her şermesar bay
ce adem wiyerd we ḧewa yawa
wêş kerd we xađim «cinit almawaArabic»
watiş be ḧewa elwan bipoşe
gendum «akilArabic» ker «tihurArabic» binoşe
ḧewa wat ye cay dem bazî nyen
çitewr noş kerûn ḧeq řazî nyen
watiş xuđawend settar siř poş
minş kyanan her çî biken noş
xîlafiş nyen qewł êlahî
mar we qewł ew hem daş gewahî
xwelase ḧewa bext wêş řeş kerd
be’zê gendum werd, encîr leb çeş kerd
gendum berd û şî ta we lay adem
watiş xuđawend nimanan kerem
min be’zê werdim to hem biker noş
ba êntêzarît bibo feramoş
adem wat ḧewa ze’îfey nefam
eczay me’rêfet, ’eqił na temam
bada zułim nekeyn we nefis wêman
xuđawend ẍezeb megîro lêman
ḧewa wat melek, we şahdî mar
destûrş awerd, ce lay şay cebar
ẍerez, ew baba «’ilîh alsilam»
we kerdey ḧewa şî ne xeyał xam
be’zê mêwecat çenî gendum werd
wêş meḧrûm baẍ řewzey řêzwan kerd
bînay bê zewał řencya lêşan
sizay qyamet nimana pêşan
cew melbûs xas faxrey diłber
’uryan bîn her dû ce pa ta we ser
nêdayê ama watiş ya adem
wêt wist ne toy dam maceray sitem
řezay emir min we ca nawerdî
ce eweł qedem bê emrî kerdî
pat kota nebo hergêz ce ẍurbet
nebřyo ce lat ẍuse û zelalet
ḧewa hem ce feyz her nafayz bo
her mahê dû car ce no ḧayz bo
no mah û sê sał ḧemiłş wey tewre
we zeḧmet tifłê bikero gewre
marîç ta meḧşer we řûy dinyawe
we bê dest û pa bişo we řawe
êblîs we tawus, ḧewa û adem řeşt
her penc meḧrûm ban ce řewzey beheşt
axir we meylan bînay ban ser
her penc na’umêd ber kerdin we ber
firîştan her penc tarnan we tar
ce řûy asman ta kewtin be war
ḧewaş ḧewałey xak cedde kerd
qismet ademş we ser’endîb berd
mar hem kewt ne xak we bê pa û dest
pey qetił nutfey adem kemer best
adem hem pey mar kemer best we ceng
serş we furset pan keran we seng
îseyç her ew ẍeyz ne řûy nidamet
menden baqîyen ta řoy qyamet
şeytan xo mel’ûn ’edûy bê dînen
ta «yum almimatArabic» her ne kemînen
bełam çûn adem xar xatir řêş
biřya ce ham cifit, şîrîn řaz wêş
fêraq ḧewa û meḧrûmî beheşt
koko, koy sengîn xem we bałaş weşt
lûle ah serd mekêşa dem dem
esrîn çûn seylaw carî kerd ne çem
ḧewa hem bew tewr ce dûrî adem
ko bî we bałaş koy xermaney xem
ayr ce kizey ahiş mexêza
esrîn ce dîdeş gol gol meřêza
megêła we soz međa we serda
bêkes, bê řefîq, cew deşt û derda
ne we řo aram ne şew xwab mekerd
zam derûnş peř zuxaw mekerd
adem hem pey ew megêła taw taw
ga ga menała, ga mekerdiş xaw
xwelasey kelam dû sed sał temam
megêłan pey yek ce sub ta we şam
seng metawna ah û nałeşan
wiyerd ce gerdûn şîn û nałeşan