lawkî sûr bo koryay aza

From the Book:

Lawk û Peyam

By:

Goran (1904-1962)

10 minutes 1901 views

Language:

Central Kurdish

Form:

Mathnawi

Meter:

Font:

aşkiraye koryayîye bakûrîyekan (şîmalîyekan) komonîstin. herçî minîş be ayîn musułman û be baweřî syasî dêmukirat û be şerefî cînsîye hawnîştimanêkî ’êraqîm. bełam cyawazîy ayîn, cyawazîy aydyal, cyawazîy pêřewî fermandarî (nîzamî ḧukim) çîyan heye beser hest û ’atîfeyekewe ke le qûłayîy serçawey însanîyewe heł’equłê? be dû çawî zeq ebînim çeqo xirawete goştî neteweyekî azay azad, tenya leber ewey çon xoy eyewê wa ejî, pasewane řasteqînekanî dêmukiratîyş be hemû diłřeqîyek ełên: ne’, ême çonman ewêt ebê wa bijîyt! hîç kes nezanêt ême (danîştuwanî řojhełatî naweřast) baş ezanîn emane eyanewê kiłołî dagîrkirawî jêrdestyan çon bijî! emca, eger be boney beserhatî damawîy koryawe firmêskêkî diłsozane beser birînî herdûlay ewanîş û xoşmana biřêjim, baweř nakem kes bitwanê zatî řê lê girtinim be diła bihênê. «gułałe birayme... girî... girî / çûyne ẍezay naw gawrî» — folkilorî kurd

sîngiman řî (Syngman Rhee), mak arser (Douglas MacArthur)

azadîxwaz! girî... girî...

kewte jêr pêy dirinc, perî:

koryay azad: seranserî

dîsanewe bo ,

text û taracî têk dira

le fermanî a

y xway

azadîxwaz! girî... girî...

***

nîştimanêk hebû: korya,

gelêk, serbest tyaya ejya,

gelêk eywîst berî řencîxoy

bîxwa û kilîlî gencî

nedate dest împiryalîst;

lêy qul bida nozde le bîst

gelêk eywîst fermandarî,

aẍay nebê û samandarî,

ta dest bate dest îstî’mar

bo mijînî xwênî hejar

gelêk eywîst aẍay xoy bê,

kełkî gişt: amanc û hoy bê

nehêłê têr her gaxor bê,

sikî birsîş ta dê zor bê,

poşte le cil dołab piř ka,

beşî lat her derpêy şiř ka;

gelêk eywîst ke řêy jyan,

bo pêş çawî hawnîştiman

řûn katewe û řûntirî ka

le behrey xwêndin piřî ka

dergay dezgay pîşe û huner,

bo řołey cûtyar û řenicber,

wa bixate ser gazî pişt:

xozgey bête dî komeł gişt,

gelêkî wa aza û serbest,

be baweřî azadî mest,

mêşk řûnak, piř le hêz leş,

xobext ker, be xebat çeş,

zincîrêkî tê ała bû

her hełqey hezar beła bû

zincîr: zincîrî dîlîy bû,

bo îstî’mar zelîlîy bû

kilîl be destî zincîrî

y :

çawî zeq, řep gwêçkekanî,

çeşnî tûley pasewanî

ta «dey!» ekird aẍay makî

çeştir ebû bo napakî

***

azadîxwaz! girî... girî...

kewte jêr pêy dirinc, perî:

koryay azad: seranserî

dîsanewe bo

text û taracî têk dira

le fermanî a

y xway

azadîxwaz! girî, girî.

***

tekanî da netewey merd,

biřbendî na le hełqey bend

qef qef biřîy hełqey zincîr,

wek le mom bey, be demî şîr

bełam, hêşta perçêk mabû;

nirkey xway dolar peya bû:

xway be diraw berçaw gêjker,

baweřî leq le xişte ber,

xway şeř, gunah, sitem, tawan,

ehremenî gewrey dêwan

mam sam xoy û ekwanî dêw

y pîr, qilyan be lêw

legeł supay wirde dirinc

dayane ber deştî birinc,

dem axniraw le cinêwa

wirûjan le derya û kêwa,

le kê? le netewey korya!

boçî? çunke merde û wirya!

mil keç naka bo îstî’mar

bo napakî nawxoy zordar,

eyewê azad, yekgirtû

bijî, nek wek kurdî nustû

ehremen, ekwan legeła,

bombay etom le baxeła,

ser piř le sewday bedkarî,

zor be sûrî û be lasarî

bo ser korya tawî dawe

her koryay çî? korya dawe

danrawe bo kotrî şîn:

melî aştîy beheştî jîn

be řast û çepa egeřê:

xapûr eka û ekujê û ebřê,

wek diřinde laşey nêçîr

şiřşiř eka be kełbey pîr

şermîş naka, dařzîwe,

be limozî xwênawîwe,

řûy dem ekate encumen

-ax dest nagate encumen!-

ełê: her xomim pasewan

bo kotrî aştîy cîhan!

xomim qełay dîmukirasî,

bexêwkerî lat û birsî!

xomim le dest cewr û azar,

rizgarkerî koryay hejar!

xomim, xomim, xomim, xomim...

be koşkî dûsed nihomim,

be banqî piř le milyarim,

be kerxorî denûk larim,

be newsî ser îstî’mar çûm,

be wîjdanî her zû mirdûm,

be qêzim le pêstî bedřeng:

zerd û řeşî wek şewezeng

be řiqî zor zor beqînim

lew jêr destey lêy ebînim:

pelefirtê û dad û bêdad

bo jînêkî nextêk azad

***

azadî xwaz! girî... girî...

kewte jêr pêy dirinc, perî:

koryay azad: seranserî

dîsanewe bo ,

text û taracî têk dira

le fermanî a

y xway

azadî xwaz! girî... girî.

***

ey , mak îstî’mar!

hêzî pêşêl kerî hejar!

ey çengêzî jêr bałî dał!

kone tînûy xwênawî ał!

têẍî zor û sitem saw de

espî cîhangîrî taw de

biřo bigre û şeq û peq ke...

le dîlî gîraw çaw zeq ke,

pêş pê tênan şar xapûr ke,

asmanî wek tenûr sûr ke,

be agirî nîron - warî,

ba bisûtê şare û şarî,

emca le pişt mosîqawe,

be dem tirîqey qaqawe,

biçore ser cêy berzî şar

têr bimje heway boçřûk dar!

řenge xoş bê, paş pîrozî,

«saway sûtaw» boy bokřûzî!

bełam, neş’ey cewr û sitem,

diłnya be, , kem

bixayenê û nexayenê,

rojêk sizay her edenê

eme xulî çerxe û te’rîx,

şîrî tîjî dest xway mêřřîx

řojêk ebê řû le zordar

werbigeřê û emca kuştar

bikewête berey naḧeq,

xawen biřwa û bernamey leq

ewsa, ey mak! to û tirûman,

bo lê bûrdin, bo hey aman!

řûy zerdî şerim, řûy daweşîn,

ekene kam xawen birîn?!

***

azadîxwaz! girî... girî...

kewte jêr pêy dirinc, perî:

koryay azad: seranserî

dîsanewe bo ,

text û taracî têk dira

le fermanî a

y xway

azadîxwaz! girî... girî...

***

ey ! ey !

pirsey meytî korya nagrî,

bo pê ekenî,

şermezar bî, çen xayenî!

çen be paye desxeřo bûy!

çon dolar le xiştey birdûy!

girîman: nek serek, to şay,

xêwî xwar û jûrî koryay,

bełam, ’erşî naw kelawe

cêgay «bû»e, nek hî pyawe!

dolarêk, lêy kîsepřî

hergîz natwanî pêy bikřî

yek tik çîye, lew gişt awe

ke lay gel le řût tikawe,

le paşana to paşa nîyt,

nokerêkî aẍayanît,

her sûrfilêk lêt peya bê,

le heç kwê û heç katêka bê,

etwanê çon arezû ka,

le pûşî ḧurmetit fû ka,

des bate ciłewî karit:

çon boy bilwê qurs ka barit,

em sûrfiley çetewłe,

mû pûş řengey, řûy pêst şiłe

em bał řûtî, dû laq řûte,

hełqemçaw çenage û lûte,

pêwîst naka bê,

her «yankî», bê, «con» bê, «cak» bê,

serek, ya wezîrî der bê,

be xwên le řegezî pak bê,

goşî şîrî îstî’mar bê,

ba tenanet xizmetkar bê,

madam hate muste’mere,

ger xwa nebê, pêẍembere...!

îtir, şay, wezîrî, serî

herçî to hey ey !

ebê ke dît çarey «yankî»,

gwêy xot řep key çeşnî «donkî»!

çon barit ka û bitdate ber,

wirtet le dem neyete der...

***

azadîxwaz! girî... girî... kewte jêr pêy dirinc, perî:

koryay azad: seranserî

dîsanewe bo ,

text û taracî têk dira

le fermanî a

y xway

azadîxwaz! girî... girî...

***

ey netewey koryay nebez!

ey sî milyon le zerd řegez!

to her řeng bî, min her řeng bim

ger netperistim be peng bim!

ger nemewê serferazît;

be hestî xota şanazît,

ger dujminî azadîy to

be dujmin nezanim bo xo,

xwaye beşim her dîlî bê!

her řûzerdî û zelîlî bê!

çunke, korya, herdû laman

bo yek derd exwazîn derman:

koneperistî nawxoman

bote şimłêkî şeř boman,

řaykêşawe destî yarî

bo bêganey îstî’marî,

be herdû dujminî xwên mij,

be gişt çekê: leş kuj, bîrkuj,

têman berbûn, eyanewê:

ḧeqman hergîz çing nekewê

tekanêk beyn bo ḧeq sendin:

wek to dat, netewey mezin!

be hełpey dem eneřênin,

dinyaman lê ewrûjênin,

bełam peşme û xeyałî xaw...

çerxî te’rîx be çawwiřaw

bo hîç hêzêk řanawestê,

destî ḧeqdar kes naybestê

řaste: emřo yekman nustûyn,

ewî tirman zerde û mandûyn,

bełam řoj dê û eřwa û mawe

le hîç kamman negîrawe

emman le xew bêzar ebê,

ew toz le piştî etekê

ewsa dûbare pelamar

asane bo ser sitemkar

***

azadîxwaz! girî... girî...

kewte jêr pêy dirinc, perî:

koryay azad, seranserî

dîsanewe bu ,

text û taracî têk dira

le fermanî a

y xway

azadîxwaz! girî... girî...

***

ey netewey kurdî birsî!

’ereb, hîndî, herkes, herçî!

em qewmawey korya, pende

bo gişt gelî dîl û bende

be zimanî wek aw řewan,

rûn wek řojî berî asman,

têman egeyenêt dujmin,

canewerî diř û newsin!

bem gişt kasey xwên gêřîye,

gilarawî pêşmergîye

te’rîx le peřey bê bakawa

enûsê û diro naka

ełê dewrî îstî’mar xoy

heł’ekenê bo xoy giłkoy,

ta ew zyatir dagîrkiraw,

bidate ber kełbey swaw,

qefî zincîr estûrtir ka

leşkir sewqî řêy dûrtir ka,

dyare çîn û gelî çewsaw

zûtir le xew hełdênin çaw,

zyatir xwastî bo řizgarbûn,

eyanxate coşî hełçûn,

ewsa dezga û dûkanî leq,

xot tund bigre bo şiłpey şeq!

xot tund bigre, ey îstî’mar!

ehremenî cewr û azar,

leber hêzî ḧeq xurawa,

hêzî wek agir coşawa,

hêzî řojî beramber şew,

hîy wiryayî beramber xew,

hîy yekêtî, hîy zat, baweř

lexoburdûyî... beramber:

hêzî tirs û lerz û sistî,

hîy guman û xoperistî!

xot tund bigre hêzî gumřa,

ta merganit dê le piřa,

tep ha! tirpet dê û linge û qûç,

boy ekewît de’bay wek ḧûç!

1950

هەولێر

پەیامی کورد بۆ میهرەجانی چوارەمی گەنجان و قوتابییان لە بوخارست