ela ey nefsî bûm asa heta key ḧîrsî wêrane
From the Book:
Dîwanî Nalî
By:
Nali (1800-1877)
8 minutes
5406 views
ela ey nefsî bûm asa, heta key ḧîrsî wêrane!
legeł em ’eşqibazane biřo bazane, azane!
musułman! lêre manî xan û manit her neman dênê
peşîman be ke dermanî nemanit mayey îmane
biła bo kundebû bê, miftî mişk û marî kendû bê
xetîrey gencî wêrane, zexîrey kuncî kaşane
beqîyey ’umrî zay’ ger muradit pê tedarek bê
ḧeyatî mekket û mewtî medînet cebrî nuqsane
çi mekke? dar û berdî qa’îdey erkanî îslame
çi teybe? ma’ û xakî ma’îdey enwarî îmane
fîdakarî ten û can be, le asanî herasan be
ke daẍ û derdî řêgey mekke baẍ û werdî merdane
egerçî řêge: xakî xwêne, dar û berdî êsqane,
nîşaney tîrî řêgey ’eşqe em êsqane sipyane
witim: daxo çîye sûr û sipî têkeł?! ke têfkirîm
seraser kelleyî uştir, lebaleb xwênî însane
bełê bem řêgeda cemmaze canbaze ke řoj û şew
deka seyr û sulûkî da’îmen serxoş û mestane
qetarî zeng û qořî uştir û êstir leser kêwan
dełêy zîřey seday qaz û qułingî ewcî keywane
çi řêgêkî sipî waşe, ewendey kehkeşan dûre
çi seḧrayêkî şîn řenge, be qed no asman pane
meger řêy ḧacyane wa tya seyyare seyyare!
meceřře aletî ceřřî cerîrî sarebanane!
feza beḧrî muḧît û wiştirî têda sefîney beř
serabî mîslî nîl û dîcle û ceyḧûn û ’ummane
le sed cê kilkî uştir geyye erzî mehleke, hêşta
yemî feccî ’emîqî ałî her bêqe’ir û payane
lenêw řîgî řewanî qum nuqum bû wiştir û bû gum
nema gwêy bîstinî qumْ qumArabic, çi cay îmkanî hestane
tenî ḧacî leser çwar çêweyî nacî dełêy ne’şe
lu’abî xor leser îḧramî wek kafûrî ekfane
mełê: deşte, biłê: dinya hemû xanêke em ḧewşe
çi ḧewşêke? ke afaqî ḧesar, eflakî serbane
mełê řêgey keşnide, ya kuşnide ejdere, yaxo
kemende, ya tenabî xêwetî gerdûnî gerdane
’uyûnî germ û swêrawî mîsalî çawî giryane
řu’ûnî şaxî sûtawî şebîhî cergî buryane
le bin xakî meẍakî ateşînî, le’lî leb tuşne
leser abî serabî, serwî sêrabî muẍeylane
simaqî eḧmere, ya qûtî řoḧ û agirî nefse?!
ḧesatî ebyeze, ya şuhb û necmî řecmî şeytane?!
be zahîr ger megesdare, be batîn sed çemenzare
be sûret yek be yek xare, be me’na sed gulustane
neystan û xesekzarî sunûfî şewkeyî xarî
gelê xoştir le serustan û, dilkeştir le bustane
qetadNamed-Entity û ’erfecNamed-Entity û xîtmîyNamed-Entity û ’ezatNamed-Entity û ’ewsecNamed-Entity û eslîNamed-Entity
çi damen gîr û şîn û diłinşînî řêy ẍerîbane!
şefîrî çałî şorî her dełêy le’lî nimekpaşe
ḧefîrî çahî wişkî her dełêy çahî zenexdane
lebatî laleyî ḧemra ciger puř daẍî xurşîde
lebatî sunbulî tata ser û sewda perêşane
muẍeylanî cil û mêzer diřênî sofîye, ye’nî
eme řêy muḧrîmanî meḧremî ser řût û ’uryane
şuturbana! eme perjînî baẍî řewzeye, yaxo
’erar û ’er’er û banî xyabanî byabane?!
esîrî sîlsîley bendî meharî serqetarit bim
ke demkêşête řewzey ḧey wekû mecnûnî dêwane
çi řewze? řewzeyî cennet! çi cinnet? cennetî qurbet!
çi qurbet? qurbetî řaḧet! çi řaḧet? řaḧetî cane!
meqam û zemzemey ḧadî, le şewqî ke’be û ḧucrey
meqam û zemzeme, wa uştirî hênaye colane
serîrî cunbuşî text û meḧeffey mexmełî sewzî
dełêy tesbîḧî murẍane, leser textî suleymane
kejawe û dar û bar û texteyî luxtî leser buxtî
denałênin le şewqî teybe wek estûnî ḧennane
çi nûrêke lenêw fanosî bergî ke’beda, zahîr
dekêşê xełq û, batîn îmtîsalî emrî yezdane?!
çi cezbe? cezbeyî zew’e le qîndîlî ḧeremda, wa
debê însan le tewfîda bisûtê mîslî perwane
çi nûrêke le ḧucrey řewzeda wa qa’îme qubbey,
qewamî ’erş û ferş û qelbî îns û qalebî cane!
çi ḧucre? ḧucreyî ’ulya, ke wa ne’lînî xuddamî
duřî tacî serî qutib û welîy û şah û sułtane!
çi ḧucre? wa le xakî mîlletî dewłet penahîda
kemîne xadîmî sułtan û, şahenşahî derbane!
çi qubbe? sîlsîley qîndîl û şem’î bab û mîḧrabî
şu’a’î nûrî dîdey kewkebî eywanî keywane
mekanî wasîtey îmkan, mekanet bexşî îns û can
mekînî lamekan seyran têda teşrîfî mîwane!
çi mîwanêke? saḧêb cê û cah û ’îzzet û ’ezme
ke dû ’alem tufeylî de’wetî û, ew saḧîbî xwane!
muḧemmed, eḧmedî mursel, munîrî mînber û meḧfel
beşîrî axîr û ewwel, nezîrî xwêş û bêgane
sîracî enbya, xetmî řusul, nûrî mubînî ḧeq
ke ’alî ke’b û qedir û dest û sedir û xatemî şane
leser ew zułmet abadî şewî kufre ke talî’ bû,
seła hesta le îns û can ke řojî nûrî îmane
le nefxî sûr û neşrî be’setî dînî ḧeq îḧya bû
le qebrî cahîlîyet hateder herçî musułmane
le sayey emir û nehîy, ḧeqiq û batîl bû be dû fîrqe
be mîslî ferqî řoj û şew ke farîq nûrî îmane
se’adet bû be nûr û sa’îdî zerwey hîdayet bû
’elamet nûrî îmanî bîlalNamed-Entity û weysNamed-Entity û selmanNamed-Entitye
şeqawet bû be dûd û daxîlî kûrey zelalet bû
emaret xusrî xusrew, kesrî kîsra, şeqqî eywane
le cumley mu’cîz ender mu’cîzî: eḧkamî qur’ane
ke mî’racî bułendî ewwelî ayatî «subḧan»e
le nûrî mu’cîzey tîẍî nema qet zułmetî şubhet
ke řûnakî şewî mî’racî, řojî bedrî burhane
şewemma, şewçiraẍî cedî û sewr û merte’î şamî,
dused qernî ẍezale û qoçî subḧî ’îdî, qurbane
le xewf û xecłetî, bedrî şehî encum supeh êsteyş
ke hełdê, zerdî û sûrî le tel’etya numayane
şewemma, kewkebey her kewkebî nîlî felek detgut
le mîsrî řojî zînet destî mûsay îbnî ’îmrane
şewemma, ẍîbteyî nûrî suweydayî dił û dîde
şewemma, xor tya goya le şermî nûrî penhane
şewemma, řojî řoşin neygeyştê gerçî êstakeş
ledûy şew kewtuwe, deřwa be ser ser, germî seyrane
le hîcrî yûsifNamed-Entityy mî’racî, ye’qûbNamed-Entityy felek, çawî
nucûmî bû sipî, hêştaku her ḧeyran û sehrane
felek perdey şeb ender řojî ser fanosî afaqî
zemîn û asman, lem bane ta ew bane tabane
şewemma subḧî bîdarîy talî’ bû ke cubrîlNamed-Entityy
emîn bo xizmetî taha tya me’mûrî fermane
be fermûdey xuda fermûy: bifermû! heste her êste
lecêy bedrî duca û duřřî yekta, duřřî yekdane
emin mehdî eto hadî, şewî tecrîd û teqrîbe
leberke xel’etî qur’an û em teşrîfî řîzwane
ke med’ûy lazeman û lamekan û qurbî bêçûnî
swar be lem buraqe barîqe, lem řexşe řexşane
weha hesta be bałî cazîbey qudret, le nîwey řê
becêma esp û peyk û řefřef û em çerxî dewrane
muşeřřef bû be textî ’erş û tacî qurbî ’indalilّeArabic
be herçî dercî ewْ ednîArabic û ma ewḧîArabicy qur’ane
be herçî çawî dînî ’îşqî têda şahîdî sîdqe,
be herçî dîdeyî ’eqłî tya şewkiwêr û ḧeyrane
muxesses bû, murexxes bû be esrarê ke teqrîrî
ecelil û e’zem û e’la le te’bîrî suxendane
peyapey hatewe ser cêgeyî germî legeł tuḧfey
selat û hem selam bê lew ḧebîbî pakî subḧane
legeł al û legeł seḧbî, xusûsen çar yarî dîn
ebûbekirNamed-Entity û ’umerNamed-Entity, ’usmanNamed-Entity û ḧeyderNamed-Entity şêrî yezdane
be qurbanî ’ulûmî ewwelîn û axîrînit bim
legeł esrarî qur’anit ke wa eltafî řeḧmane
muradim zîllet û pařanewey ḧałe, newek ne’te
be çen beytêkî kurdane, ke qur’anit senaxwane
egerçî kurdî dûrî şarezûrî qeswetim, emma
wesîlem teybe û ḧîlmî şefî’ û fezlî mennane
be ser hatûme ew xakey ke her misqałe zeřřêkî
be mîzanî şefa’et kêwî ḧîlim û beḧrî ẍufrane
nebû řûm bême xakî çakî pakî teybe, ta bîstim:
be seg nabê mulewwes awî zerqa, beḧrî îḧsane
çi zerqa? bo syahî defterî her nasîye maḧî
çi teybe? bo tebayî derdî her dermande dermane
derî řeḧmet ke wa beḧrî muḧîtî ’asîye nalîPen name
tya can û ten uftadey şepolî seylî ’îsyane